Logo

Częstotliwości lustrzane

Jak może być niebezpieczne latanie bez wcześniejszego sprawdzenia kanałów przekonali się  nasi dwaj koledzy z Wrocławia. Podczas lotu dwóch modeli jednocześnie na dwóch oddalonych od siebie kanałach jeden z modeli przestał reagować na polecenia pilota. Pierwszy pilot używał kanału 84 f= 35.240 MHz.Drugi natomiast kanału 61 f= 36.150 MHz.
Odbiornik modelu pracujący na kanale 61 został przytkany sygnałem z nadajnika pracującego na 35.240 MHz i model nie reagował na radio. Jak to możliwe?
Sprawa bardzo prosta do wytłumaczenia. Wystąpiło tu klasyczne zjawisko sygnału lustrzanego. Sygnałem lustrzanym nazywa się sygnał niepożądany o częstotliwości różniącej się od sygnału pożądanego o podwójną wartość częstotliwości pośredniej.
Odbiornik z pojedyńczą przemianą częstotliwości ma częstotliwość p.cz wynoszącą 455 KHz.
Na wejście tego odbiornika dostał się sygnał 35.240 Mhz z nadajnika kolegi i po zmieszaniu się z podwojonym sygnałem oscylatora p.cz (2x 455 kHz=910 kHz) powstał sygnał o częstotliwości wynoszącej 36.150 MHz czyli dokładnie o takiej samej częstotliwości jak z nadajnika macierzystego.
W odbiornikach komunikacyjnych z pojedyńczą przemianą częstotliwości takie lustrzanki słychać wyraźnie. Sa to częstotliwości odbierane, których fizycznie nie ma na paśmie.

Obwody wejściowe odbiornika muszą skutecznie tłumić sygnały o częstotliwości pośredniej. Jeśli sygnał o częstotliwości pośredniej przedostanie się na wejście mieszacza, to będzie wzmacniany przez wzmacniacz p.cz. niezależnie od tego, do jakiej częstotliwości jest dostrojony odbiornik. W tym przypadku przy odbiorze wymaganego sygnału wystąpią zakłócenia (słychać będzie sygnał m.cz., jakim moduluje się sygnał zakłócający i sygnał właściwy oraz wystąpią gwizdy). Zakłócenia wywołane sygnałami o p.cz stosunkowo łatwo mogą wystąpić, jeśli odbiornik jest dostrojony do odbioru sygnałów o częstotliwości niewiele różniącej się od częstotliwości pośredniej. Sygnały o p.cz. będą przenikały do dalszych stopni odbiornika zakłócają odbiór.
Eliminowanie sygnałów lustrzanych w tak małym odbiorniku jest bardzo trudne. Odbiornik taki nie posiada obwodów wejściowych o dużej dobroci i obwody są zbyt mało selektywne.
W dużych odbiornikach komunikacyjnych stosuje się na wejściu tkzw. ,,pułapki'' .W odbiornikach modelarskich ze względu na wagę i gabaryty brak jest takich rozwiązań.Jedynym rozwiązaniem pozbycia się tego zjawiska jest stosowanie odbiorników z podwójną przemianą częstotliwości. Przy zamianie odbiornika na odbiornik z podwójną przemianą Marek mógłby bezpiecznie latać wraz z Januszem , którego radio pracuje na kanale 84.
Bezpiecznych lotów życzy
Sławomir Kleczyk
Dolnośląskie Stowarzyszenie Sportów Modelarskich